Over ørdners, winkelboeken en sigaretten

Meneer Victorsson was een verschijning die je niet snel vergeet. Hij was een min of meer vaste klant in de winkel van mijn ouders. Hier kon je van alles kopen; van boeken en tijdschriften tot snoep, van speelgoed tot kantoorartikelen. En ook sigaretten. Veel sigaretten.

Meneer Victorsson kwam altijd quasi-onopvallend binnen, keek schichtig rond en vroeg dan om 1 of 2 sloffen Marlboro Light sigaretten. Voor de niet-rokers: een slof is een verpakking van 8 of 10 pakjes sigaretten. 

Roken was blijkbaar niet zijn énige liefhebberij, te oordelen aan de flinke alcohollucht die om hem heen hing. Zijn onhandige Nederlands uitspraak had hij waarschijnlijk meer daaraan te danken dan aan zijn Zweedse komaf. Niet dat hij onaardig was; hij was het type dat je een joviaal schouderklopje en een knipoog gaf.

Diezelfde knipoog was er ook bij het afrekenen. ‘Graag opschrijven.’ zei hij en dat betekende noteren in het grote winkelboek dat onder de toonbank lag. Als ik dan in al mijn naïviteit opschreef: ’12 pakjes Marlboro Light à x 3,85’, dan was mijn moeder er als de kippen bij om me te corrigeren (ze was altijd miraculeus in de buurt was op zulke momenten… toeval? Vast niet). ‘Schrijf het maar op als ordners’ zei ze dan. Daar was de knipoog van meneer Victorsson dus ongetwijfeld voor bedoeld.

Aftrekposten zijn natuurlijk van alle tijden. Met de sloffen sigaretten onder de arm (en een peuk in de mond) verliet hij in rap tempo de winkel. Dit tafereel herhaalde zich meerdere keren per maand. In mijn gedachten moesten ze bij de Belastingdienst vast denken dat hij een kantoor met métershoge stapels ordners had….

Aan het einde van elke maand werd door mijn moeder netjes de rekening opgemaakt voor het bedrijf van meneer Victorsson. Dat bedrijf was overigens vast niet erg winstgevend, want de betaling bleef meestal lang uit. Toch ook dan om de week hetzelfde ritueel: sigaretten halen op de pof. Mijn moeder vroeg dan natuurlijk of hij de rekening al had betaald, maar ondanks het ontkennende antwoord, verliet hij toch altijd weer de winkel met zijn ‘ordners’ onder de arm. 

Veel is er niet betaald door meneer Victorsson, maar tóch wist hij het in der minne te schikken:

op een dag kwam hij met veel bravoure binnen en overhandigde aan mijn vader een zelfgemaakt aquarel van het aangezicht van de winkel, in een mooi lijstje. Het was mooi getroffen, inclusief de rode auto van mijn ouders voor de deur. Met de nodige, maar nauwelijks verstaanbare charme verontschuldigde hij zich en hoopte dat zijn kunstwerkje een tegemoetkoming was. Mijn vader voelde zich vast gevleid maar mijn moeder nam het met tegenzin in ontvangst. Zij betaalde immers de rekeningen.

Hoe dan ook, geheel onbedoeld heeft meneer Victorsson naast een herinnering aan zijn bezoekjes ook een tastbare herinnering blijvende achtergelaten aan de winkel van mijn ouders. De aquarel heeft een mooi plekje bij ons thuis gekregen en telkens als ik ernaar kijk, denk ik aan “de ordners”. Ik neem er nog één op uw gezondheid, Skål, meneer Victorsson!